آیه 23 سوره یونس
| <<22 | آیه 23 سوره یونس | 24>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
اما پس از آنکه خدا از غرق نجاتشان داد باز در زمین به نا حق ظلم و ستمگری آغاز کنند. ای مردم شما هر ظلم و ستم کنید منحصرا به نفس خویش کنید در پی متاع فانی دنیا، آنگاه در آخرت به سوی ما باز می‌گردید و شما را به آنچه می‌کرده‌اید آگاه می‌سازیم.
پس هنگامی که آنان را نجات بخشد، ناگهان در زمین به ناحق تجاوز و سرکشی می کنند. ای مردم! تجاوز و سرکشی شما فقط به زیان خود شماست؛ [چند روزی محدود از] کالای زندگی دنیا [بهره می برید]؛ آن گاه بازگشتتان به سوی ماست؛ پس شما را به اعمالی که همواره انجام می دادید، آگاه می کنیم.
پس چون آنان را رهانيد، ناگهان در زمين بناحق سركشى مى‌كنند. اى مردم، سركشى شما فقط به زيان خود شماست. شما بهره زندگى دنيا را [مى‌طلبيد]. سپس بازگشت شما به سوى ما خواهد بود. پس شما را از آنچه انجام مى‌داديد باخبر خواهيم كرد.
چون خدا آنها را برهاند، بينى كه در زمين به ناحق سركشى كنند. اى مردم، اين سركشى به زيان خودتان است. تمتعى است در اين زندگى دنيوى. آنگاه همه به نزد ما بازمى‌گرديد تا از كارهايى كه مى‌كرده‌ايد آگاهتان سازيم.
امّا هنگامی که خدا آنها را رهایی بخشید، (باز) به ناحق، در زمین ستم میکنند. ای مردم! ستمهای شما، به زیان خود شماست! از زندگی دنیا بهره (میبرید)، سپس بازگشت شما بسوی ماست؛ و ما، شما را به آنچه عمل میکردید، خبر میدهیم!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
يبغون: بغى: طلب. لفظ بِغَيْرِ الْحَقِ ، نشان مىدهد كه آن به معنى مطلق طلب است . مراد از «يبغون و بغى» ، ظلم است كه طلب ناحق است.
مرجعكم: مرجع: مصدر ميمى است به معنى رجوع.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
فَلَمَّا أَنْجاهُمْ إِذا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّما بَغْيُكُمْ عَلى أَنْفُسِكُمْ مَتاعَ الْحَياةِ الدُّنْيا ثُمَّ إِلَيْنا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «23»
پس چون خداوند نجاتشان داد، در آن هنگام در زمين به ناحقّ سركشى مى‌كنند. اى مردم! همانا سركشى شما فقط به زيانِ خودتان است. كاميابى زندگى دنيا (چند روزى بيش نيست)، سپس بازگشت شما به سوى ماست كه شما را به عملكردتان آگاه خواهيم ساخت (وكيفر ستم‌هايتان را خواهيم داد).
جلد 3 - صفحه 557
نکته ها
«بغى» به معناى طلب است. ظالم چون هميشه خواهانِ حقّ ديگران است، به او باغى مى‌گويند. «1»
پیام ها
1- انسان كافر بى‌وفا، عهدشكن و ناسپاس است. «فَلَمَّا أَنْجاهُمْ، يَبْغُونَ» (در آيه‌ى قبل، وعده داد اگر نجات يابد شكر كند، ولى پس از نجات ناسپاسى مى‌كند)
2- ظلم به مردم، ظلم به خويش است، چون همه از يكديگريم. «2» «بَغْيُكُمْ عَلى أَنْفُسِكُمْ»
3- كيفر ستم، هم در دنياست هم در آخرت. «عَلى أَنْفُسِكُمْ، إِلَيْنا مَرْجِعُكُمْ»
4- ظالمان، تنها در چند روزه‌ى دنيا كاميابى دارند كه در برابر كيفر قيامت، ناچيز است. «مَتاعَ الْحَياةِ الدُّنْيا»
5- ريشه‌ى ظلم‌ها، دنياطلبى انسان است. «مَتاعَ الْحَياةِ الدُّنْيا»
6- ياد قيامت، از عوامل بازدارنده‌ى گناه است. يا أَيُّهَا النَّاسُ ... إِلَيْنا مَرْجِعُكُمْ
7- خداوند به همه‌ى كارهاى انسان آگاه است وانسان نيز در قيامت از همه‌ى كارهاى خود آگاه خواهد شد. «فَنُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»
«1». تفسير الميزان.
«2». «بعضكم من بعض» آل‌عمران، 195.
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 558
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
فَلَمَّا أَنْجاهُمْ إِذا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّما بَغْيُكُمْ عَلى أَنْفُسِكُمْ مَتاعَ الْحَياةِ الدُّنْيا ثُمَّ إِلَيْنا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «23»
بعد از آن ناسپاسى و حق ناشناسى اين جماعت را بيان مى‌فرمايد:
فَلَمَّا أَنْجاهُمْ: پس چون نجات داد خداى تعالى ايشان را از اين ورطه و خلاصى مرحمت فرمود از اين مهلكه عظيمه. إِذا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ: در آن هنگام ايشان سركشى نمودند در زمين. بِغَيْرِ الْحَقِ: به غير حق، يعنى آنها مشغول شدند در زمين به معصيت و فساد و ظلم بر انبياء و مسلمانان به ناحق و باطل.
نكته- قيد «بِغَيْرِ الْحَقِّ» براى احتراز است از تخريب مسلمين ديار كفره را، زيرا افساد به حق است.
تنبيه- «بغى» صفتى است ضد «عدل»، يعنى چنانچه عدل فضيلتى است شامل جميع فضايل، همچنين بغى غايت انهماك در رذايل باشد. پس شخص سركش در غايت و نهايت از دورى حق است.
فى الوسائل عن ابى عبد اللّه عليه السّلام انّ اعجل الشّرّ عقوبة البغى «1».
«1» وسائل الشيعه ج 11 ص 332 حديث 4.
ج5، ص 291
و ايضا عنه عليه السّلام قال: يقول ابليس لجنوده القوا بينهم الحسد و البغى فانّهما يعدلان عند اللّه الشّرك «1».
در وسائل، روايت از حضرت صادق عليه السّلام: بدرستى كه سريع‌ترين عقوبات شرور، عقوبت بغى است.
و نيز فرمود آن حضرت: شيطان به لشكر خود گويد: القاء كنيد ميان بنى آدم، حسد و بغى را (ظلم و فساد و تجاوز از حد). زيرا: اين دو صفت در نزد خداى تعالى معادله كنند شرك را در اخراج از دين.
و عقوبت و تأثير در فساد نظام عالم هرگاه زياد شود مفاسدى كه ناشى گردد از مخالفت انبياء و اوصيا عليهم السلام و ترك طاعتشان و شيوع معاصى، هر آينه ناشى شود از اين دو خصلت مذمومه بغى و حسد.
يا أَيُّهَا النَّاسُ: اى گروه مردمان. إِنَّما بَغْيُكُمْ عَلى أَنْفُسِكُمْ: اين است و جز اين نيست سركشى و ظلم و فساد و تجاوز از حد بعضى از شما بر بعضى است. يعنى: وبال و خسران و نكبت آن بر شما يا بر ابناء جنس شما عايد گردد، و احاديث بسيار وارد شده از جمله:
1- عياشى «2» از حضرت صادق عليه السّلام روايت نموده: ثلث يرجعن على صاحبهنّ النّكث و البغى و المكر ثمّ تلا هذه الاية.
فرمود: سه چيز است برمى‌گردد و بالش بر صاحبش: نقض عهد و بغى و مكر، پس تلاوت نمود اين آيه شريفه را.
2- در وسائل «3» از وصاياى حضرت صادق عليه السّلام مى‌فرمايد: و ايّاكم ان يبغى بعضكم على بعض فانّها ليست من خصال الصّالحين فانّه من بغى صيّر اللّه بغيه على نفسه و صارت نصرة اللّه لمن بغى عليه و من نصره اللّه غلب و اصاب الظّفر من اللّه.
يعنى: بر شما باد بر پرهيز نمودن از اينكه سركشى و ظلم نمايد بعضى از
«1» مستدرك سفينة البحار، ج 1، ص 313-
«2» تفسير عياشى ج 1212 حديث 13.
«3» وسائل الشيعه ج 11 ص 332 حديث 3.
ج5، ص 292
شما بر بعضى، زيرا كه بغى از صفات صالحين نيست. پس هر كه بغى نمايد، خداى تعالى برگرداند وبال آن را بر خودش، و نصرت الهى براى كسى است كه بغى بر او شده، و هر كه را خداوند سبحان نصرت و يارى فرمايد غلبه و ظفر يابد از جانب حق خداى تعالى.
مَتاعَ الْحَياةِ الدُّنْيا: و نائل نشويد و نمى‌رسيد به سبب بغى، بهره زندگانى دنيا را، يعنى منفعت دنيا باقى نماند، لكن وبال و عقوبت آن باقى خواهد بود؛ يا بهره يابيد متاع دنيا را به مدت كمى با سرعت انقضاء آن. ثُمَّ إِلَيْنا مَرْجِعُكُمْ: پس بسوى ما است بازگشت شما در آخرت، يا به آنچه وعده فرموديم از مجازات اعمال، بازگشت شما است. فَنُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ:
پس خبر مى‌دهيم ما شما را بجزاى اعمال شما. در اين فرمايش تهديد و توعيد عظيمى است نسبت به باغين و عاصين از اوامر سبحانى.
وجه تنظيم- چون خداى تعالى در آيه سابقه بيان ناسپاسى و حق ناشناسى انسان را فرمود به كلامى كلى، و منكشف نگردد حقيقتا مگر به ذكر مثالى كامل، لذا بيان فرمود در عقب آن براى نقل انسان از ضرّ شديد به رحمت، مثالى، و براى ناسپاسى او مثالى ديگر، تا اين آيه شريفه مفسر باشد نسبت به آيه سابقه؛ زيرا معناى كلى در خور افهام سامعين نباشد مگر به ذكر مثالى تا واضح شود حقيقت امر. چون انسان وقتى در كشتى سوار، و بيايد باد خوشبوى موافق به جانب مقصود، فرح تام و مسرت فوق العاده براى او حاصل، بعد يك مرتبه آثار هلاكت ظاهر شود: 1- وزيدن رياح عاصفه شديده. 2- احاطه امواج عظيمه. 3- غلبه گمان بوقوع هلاكت و نااميدى از نجات؛ و البته انتقال از آن احوال طيبه موافقه به اين اهوال شديده قاهره، موجب خوفى عظيم گردد، و در اين حال قطع اميد نموده از تمام موجودات مگر فضل و رحمت الهيه، و قهرا قلبش متوجه به ماوراء عالم امكانى، و اعضايش متضرع به درگاه سبحانى شود.
ناگاه الطاف خاصه رحمانى شامل، و او را از ورطه هلاك به سر منزل نجات رساند. با ظهور چنين برهانى و اعطاء عظيم نعمتى، بلا فاصله غفلت ورزيده، ناسپاسى و حق ناشناسى را منظور دارد، به رجوع به عادات قبيحه سابقه و عقايد باطله
ج5، ص 293
سخيفه و اخلاق رذيله شنيعه مانند بغى و سركشى و ظلم و فساد، پس ممكن نيست تقرير و معناى كلى در آيه سابقه به مثالى احسن و اكمل از مثال مذكوره در اين آيه مباركه.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ إِذا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُمْ إِذا لَهُمْ مَكْرٌ فِي آياتِنا قُلِ اللَّهُ أَسْرَعُ مَكْراً إِنَّ رُسُلَنا يَكْتُبُونَ ما تَمْكُرُونَ «21» هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ حَتَّى إِذا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَ جَرَيْنَ بِهِمْ بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ وَ فَرِحُوا بِها جاءَتْها رِيحٌ عاصِفٌ وَ جاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكانٍ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنْجَيْتَنا مِنْ هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ «22» فَلَمَّا أَنْجاهُمْ إِذا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّما بَغْيُكُمْ عَلى أَنْفُسِكُمْ مَتاعَ الْحَياةِ الدُّنْيا ثُمَّ إِلَيْنا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «23»
ترجمه
و چون بچشانيم مردم را رحمتى بعد از سختى كه برسد آنها را ناگاه مريشان راست مكرى در آيتهاى ما بگو خدا زود مكر تر است بدرستى كه فرستادگان ما مينويسند آنچه را مكر ميكنيد
او است كه سير ميدهد شما را در بيابان و دريا تا وقتى كه باشيد در كشتيها و جارى شوند با مردم به بادى خوش و شادمان شوند بآن بيايد آنها را بادى سخت و بيايد ايشانرا موج از هر جاى و پندارند كه احاطه كرده شد بآنها خوانند خدا را خالص كنندگان براى او دين را كه اگر نجات دهى ما را از اين هر آينه باشيم از شكر گذاران
پس چون نجات دادشان ناگاه آنها ستم ميكنند در زمين بنا حقّ اى مردمان جز اين نيست كه ستم شما بر خودتان است بهره زندگى دنيا است پس بسوى ما است بازگشت شما پس آگاه گردانيم شما را بآنچه بوديد كه ميكرديد.
تفسير
يكى از وظائف حتميّه انسان آنستكه پس از برخوردارى از نعمت منعم مخصوصا بعد از عسرت و محنت شكر گذار و فرمانبردار شود ولى رويّه اهل كفر و نفاق كاملا بر خلاف اين بوده و هست لذا پس از قحطى چند ساله چون خداوند بواسطه وجود پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم باران رحمت خود را بر آنها نازل فرمود در مقام مكر و
جلد 3 صفحه 13
خدعه با آنحضرت بر آمدند بانواع حيل و منكر آيات الهى شدند لذا خداوند امر فرمود به پيغمبر خود كه بآنها گوشزد كند كه جزاى مكر شما قبلا در علم الهى گذشته است پس سرعت خداوند در تدبير مجازات مكر شما بيشتر است و پوشيده بر او نيست كيدهاى مخفى شما نويسندگان اعمال بندگان كه فرستادگان خدايند از ملائكه همه را ثبت مينمايند و پاداش آنها بشما خواهد رسيد يك نمونه واضح براى اين رويّه غير مرضيّه شما آنستكه خداوند شما را قادر بر تهيّه وسائل مسافرت خشكى و دريا فرموده و ميفرمايد ولى شما وقتى در كشتيها مى‌نشينيد و باد خوش ملايم با طبع شما و موافق حركت كشتى ميوزد و بوسيله آن كشتيها با مردميكه در آنها نشسته‌اند بجانب مقصود حركت ميكنند و خوشحال ميشوند بآن باد كسى بياد خدا نيست تا آنزمان كه باد شديد مخالف وزيدن گيرد و امواج مختلف بآنها رو آورد و كسانيكه در كشتيها هستند تصوّر نمايند كه در گرداب هلاك واقع شدند بياد خدا مى‌آيند و از توجّه به بتها و هر وسيله‌اى غير از او صرف نظر ميكنند و با اخلاص از خداوند نجات خودشان را ميطلبند و متعهّد ميشوند كه ديگر پيرامون معاصى و ناسپاسى نگردند و چون خداوند دعوت آنها را اجابت فرمود و از گرداب نجات يافتند باز عهد خودشان را فراموش ميكنند و بدون حقّ در ملك خداوند فساد مينمايند غافل از آنكه ضرر فساد آنها راجع بخودشان خواهد شد و بدستگاه الهى ضررى نميرسد اگر منفعت دنيوى موهومى هم باشد موقت و حقير است و بالاخره بازگشت همه بخدا است و بايد جزاى اعمال خودشان را در پيشگاه حضرت احديّت مشاهده نمايند و كلمه متاع به نصب نيز قرائت شده است و بنابراين مفعول يمتّعون محذوف است و بنابر قرائت رفع خبر بعد از خبر است براى بغيكم و خبر اوّل على انفسكم است و اينكه از جمله جرين بهم ببعد عدول از خطاب به غيبت شده است براى تفنّن در عبارت و مبالغه در تعجّب از حال و تعميم در حكايت است و اين دليل بر فطرى و ارتكازى بودن توحيد است در بشر كه در موقع شدّت و حاجت بروز ميكند و در وقت غفلت و شهوت مستور ميگردد و عيّاشى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه فرمود سه چيز است كه بصاحبش بر ميگردد خلف عهد و تعدّى و مكر و اين آيه را تلاوت فرمود و در مجمع جمله جاء تهاريح عاصف را جواب اذا كنتم فى الفلك و جمله دعوا اللّه را جواب و ظنّوا
جلد 3 صفحه 14
انّهم دانسته و بنابراين تقدير كلام و اذا ظنّوا دعوا اللّه است و اللّه اعلم.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
فَلَمّا أَنجاهُم إِذا هُم يَبغُون‌َ فِي الأَرض‌ِ بِغَيرِ الحَق‌ِّ يا أَيُّهَا النّاس‌ُ إِنَّما بَغيُكُم عَلي أَنفُسِكُم مَتاعَ الحَياةِ الدُّنيا ثُمَّ إِلَينا مَرجِعُكُم فَنُنَبِّئُكُم بِما كُنتُم تَعمَلُون‌َ «23»
پس چون خداوند آنها را نجات بخشيد ناگاه آنها تجاوزات و تعديات ميكنند در زمين بدون حق اي گروه ناس منحصرا تجاوزات شما بر ضرر خود شما است فريب اينکه چهار روزه دنيا را نخوريد متاع دنيا ثبات ندارد پس از اينکه عالم بسوي ما است برگشت شما پس خبر ميدهد و آگاه ميكند شما را بآنچه که بوديد عمل ميكرديد.
فَلَمّا أَنجاهُم خداوند نجات داد آنها را از اينکه مهلكه و بسلامت از كشتي خارج شدند إِذا هُم يَبغُون‌َ بمعني تعدي و تجاوز يعني ظلم ببندگان خدا و منع آنها را از حقوق مسلمه آنها و زياده‌روي در فحشاء و منكرات و كوتاهي در عبادات براي تحصيل زخارف دنيوي و از هر گونه ظلم و تعدي رو برگردان نيستند فِي الأَرض‌ِ در مدت حيات دنيوي بغير الحق بدون حق داشتن در تعدي و تجاوز.
يا أَيُّهَا النّاس‌ُ اي گروه مردم إِنَّما بَغيُكُم عَلي أَنفُسِكُم جز اينکه نيست که بغي شما در حق خودتان است مَتاعَ الحَياةِ الدُّنيا تنها بهره‌مند شدن از دنيا است که در جنب بهره آخرت بسيار كم و ناچيز است.
ثُمَّ إِلَينا مَرجِعُكُم روز قيامت در پيشگاه عرش اعظم الهي فَنُنَبِّئُكُم پس شما را آگاه و خبردار ميكند بِما كُنتُم تَعمَلُون‌َ نامه‌هاي عمل، موازين قسط، حساب، شهادت اعضاء و جوارح و ساير شهود روز جزاء بنحوي که نتوانيد انكار كنيد.
370
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 23)- «اما هنگامی که خدا آنها را رهایی می‌بخشد و به ساحل نجات می‌رسند شروع به ظلم و ستم در زمین میکنند» (فَلَمَّا أَنْجاهُمْ إِذا هُمْ یَبْغُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ).
ج2، ص283
ولی «ای مردم (بدانید) هرگونه ظلم و ستمی مرتکب شوید و هر انحرافی از حق پیدا کنید زیانش متوجه خود شماست» (یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّما بَغْیُکُمْ عَلی أَنْفُسِکُمْ).
آخرین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که «چند روزی از متاع زندگی دنیا بهره‌مند شوید» (مَتاعَ الْحَیاةِ الدُّنْیا).
«سپس بازگشت شما به سوی ماست» (ثُمَّ إِلَیْنا مَرْجِعُکُمْ).
«آنگاه ما شما را از آنچه انجام می‌دادید آگاه خواهیم ساخت» (فَنُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم